Xanana: “Veteranus Halo Estadu Ulun Moras”

Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão hateten katak, veteranus hotu ejiji nia kolen, ne’ebé halo estadu sai ulun moras.

“Veternus hotu ejiji  nia kolen, agora dadauk ne’e problema veteranus halo Estadu ulun moras, tanba problema veteranus ne’e barak tebes, maibé veteranus sira ha’u dehan ba imi, ha’u la tau matan tan ona ba imi,” hateten Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão iha diálogu konjunta divulgasaun planu no programa desentralizasaun Kâmara Munisípiu, iha salaun Administrador Distritu Viqueque (15/5).

Xefi Governu ne’e esplika, wainhira veteranus sira kontinua protesta malu konaba osan, entaun problema veteranus ne’e sei sai kompliladu boot liu tan ba estadu ida ne’e.

“Kuandu hanesan ne’e hala deit, lor-loron mak protesta malu hela deit kona-ba osan atu selu imi, entaun problema veteranus ne’e sei sai komplikadu bo’ot ba estadu ida ne’e”, Xanana akresenta.

Xanana hatutan katak, governu kria ona komisaun ritual permanente ida atu haree konaba problema veteranus nian ne’e, maibé la konsege rezolve, maibé aumenta tan problema ba estadu.

“Problema veteranus ne’e la’os iha Distritu Viqueque deit, tanba la’os Viqueque deit mak halo funu, maibé fatin hot-hotu halo funu”, Xanana akresenta.

Xefi Governu ne’ebé nu’udar lider rezisténsia koalia katak, problema veteranus to’o agora governu la konsege rezolve, tanba ema hot-hotu uza ninia direitu hodi simu pensaun husi governu.

Xanana mós haklaken katak, veteranus sira ne’ebé uluk unidade no hatudu sira nia nasionalismu hodi liberta rai ida ne’e, agora sai fali ema ne’ebé la fó ezemplu diak ba joven sira buat ne’ebé diak hanesan uluk.

“Uluk imi hanorin ami kapás, ami respeita imi teb-tebes, maibé to’o ikus mai imi hanorin fali ami buat ne’ebá aat, imi veteranus moe laiha,”afirma Xanana.

Iha okaziaun ne’e, reprezentante veternaus Distritu Viqueque, Adriano Câmara esklarese katak, durante ne’e veteranus mós halo hela korupsaun hasoru estadu soberanu liu husi dadus falsu ne’ebé mak veteranus sira aprezenta ba iha komisaun eventual.

“Veteranus iha Viqueque rasik durante ne’e inventa buat barak no halo buat barak liu husi korrupsaun ba ona estadu nian,”dehan Adriano Câmara.

Tuir Adriano Câmara, veteranus tenki hatudu nia sala, tanba durante ne’e lista veteranus barak mak falsu. Hahalok sira ne’e mosu para atu hetan osan estadu nian.

“Tinan 3 de’it ninia partisipasaun dala barak sai fali 8-14, tinan 5 partispasaun sa’e fali ba 15-19,”nia afirma.

Adriano Câmara dehan tan, dala barak veteranus mak hakilar governu halo korupsaun, maibé veteranus rasik mak agora komete iha korupsaun.

“Ami veteranus oras ne’e laiha sentimentu. Hakfodak de’it ba osan veteranus falsu barak mós mosu. Osan rihun ba rihun mak fakar ba veteranus sira,” Adriano hateten.

Adriano Câmara koalia liu tan katak, akontesementu ne’e mosu tanba estadu rasik lakoñese ninia ema. Tanba ne’e ema barak aproveita tempu hodi deklara-an nu’udar veteranus.

“Balun uluk moras mak mate de’it iha villa laran, nein halai tan ba ailaran, ikus mai sai hotu veteranus no tama iha lista martires da patria. Ne’e lalos hotu ona,”akresenta nia.

Vizaun veteranus nian lolos mak atu liberta patria no povu ida ne’e no tenki hakuak nafatin unidade nasional.

Ne’eduni dehan Adriano, veteranus iha Distritu Viqueque hakarak hadia ninia imajen ba future, tenki tau didiak ninia-an iha fatin.

“Atu nune’e jerasaun foun sira tuir mai bele respeita luta ne’ebé mak ita halo ona”, Adriano deklara.

Adriano mós esplika, veteranus iha papel bo’ot ba planu no programa desentralizasaun Câmara Munisípiu ne’ebé mak governu sei fó ba veteranus sira.

“Poder lokal ne’e ita kaer rasik mak sei kaer. Ne’eduni buka hakas-an ba atu hamutuk para hadia rai Viqueque”, afirma nia.JNDiario